هوشمند سازی در همه صنایع و کسب و کارها برای مدیریت بهتر، تولید بیشتر، مصرف انرژی کمتر و امنیت بالاتر روزبه‌روز در حال توسعه است. آنقدر هوشمند سازی صنایع مختلف با زندگی ما عجین شده‌اند که اگر معایبی هم داشته باشد، جدایی آن‌ها از زندگی، تقریبا غیر ممکن است. برای هوشمند سازی کسب و کار تان روی تیم حرفه هوشمند سازی آرات حساب کنید! در ادامه این مطلب با مباحث توسعه تولید هوشمند و مزایای آن، هوشمند سازی خط تولید، اتوماسیون صنعتی و هوشمند سازی ماشین آلات صنعتی آشنا خواهیم شد.
هوشمند سازی صنایع
زندگی بدون گوشی هوشمند خاطرتتان هست؟ صف‌های طولانی خرید بلیت و پرداخت قبوض چطور؟ با یادآوری آن روزها حتما اذعان دارید که قدرت فوق العاده تکنولوژی زندگی را چقدر آسان کرده است! در حال حاضر، فکر هوشمند سازی و دیجیتالی شدن، به تمامی صنایع، از هوشمند سازی خط تولید گرفته تا هوشمند سازی صنعت گردشگری پا گذاشته است. (برای استعلام قیمت و اجرای هوشمند سازی صنعتی به صفحه مورد نظر مراجعه کنید.)
آنقدر هوشمند سازی صنایع همه جوانب را در بر گرفته است که گویا صنایع از نوع اختراع شده‌اند! برای نمونه نگاهی به موتورخانه هوشمند بیاندازید و ببینید که با ترموستات هوشمند تا چه حدی میتوان رفاه و امنیت را به زندگی دعوت کرد.
هدف از هوشمند سازی صنایع: عملکرد خودکار دستگاه‌ها بدون نیاز به انسان، فقط با برنامه‌ریزی کامپیوتری، برای تولید هوشمند است.
هوشمند سازی صنایع: تولید هوشمند چیست؟
تا قبل از کشف گوشی‌های هوشمند، وظیفه‌ی گوشی فقط پاسخگویی به تماس‌ها بود، اما حالا با پیشرفت تکنولوژی، از گوشی هوشمند آپشن‌هایی را انتظار داریم که اصلا در گذشته به آن فکر هم نمی‌کردیم. محصولات صنعتی نیز با یکپارچه سازی قدرت محاسباتی، فناوری سنسورها و قابلیت اتصال آن‌ها با یکدیگر در بستر اینترنت، اتفاقی خارق‌العاده و فراتر از فرآیندهای ساده و معمولی است.
هوشمند سازی صنایع یا به عبارتی دیگر اتوماسیون صنعتی بمنظور استفاده از تجهیزات کامپیوتری خودکار بجای نیروی انسانی است.
هوشمند سازی صنایع: کشف راه‌های جدید برای تولید بیشتر
تا اینکه پروتکل اینترنت اشیاء به زندگی ما وارد شود و دستگاه‌ها قابلیت‌های جدیدی پیدا کردند! آن‌ها نه تنها توانایی این را دارند که با یکدیگر صحبت کنند، بلکه قادرند با انسان‌ها حرف بزنند.
آن‌ها تحت نظارت شبکه‌ها و سیستم‌های هوشمند با زبانی مشترک، داده‌ها را مبادله کرده و مستقلانه در دنیای جدید شروع به حرف زدن می‌کنند تا چالش‌های دنیای مدرن را حل کنند. راه‌حل‌هایی جدید برای شهر هوشمند، خانه هوشمند، بیمارستان هوشمند، خیلی چیزهای دیگر که زندگی ما را راحت‌تر از قبل کرده‌اند.
در هوشمند سازی صنایع به دنبال راهی برای هماهنگی و تناسب بین دستگاه‌ها، ربات‌ها و ایجاد شبکه منظم برای رسیدن به بهره‌وری بیشتر با مصرف انرژی کمتر هستیم.
هوشمند سازی صنایع: صنعت 4 در ایران
صنعت 4.0 Industry smart Manufacuring که بنام اینترنت اشیاء یا اینترنت صنعتی معروف شده‌است (که البته از لحاظ علمی هم این عبارات کاملا جایگزین هم نیستند)، بیانگر نوآوری شگرف هستند که توسط محاسبات ابری، تجزیه و تحلیل‌های داده‌های بزرگ و پهنای باند تلفن همراه و مهم‌تر از همه، رسانه‌های اجتماعی هدایت می‌شود.
به علت عجین شدن دنیای دیجیتال با دنیای فیزیک و زیستی، از هوشمند سازی صنایع به عنوان انقلات صنعتی چهارم یاد می‌شود. در ابران نیز انقلاب صنعتی 4 با خدمات الکترونیکی آغاز شد و با فناوری نانو و هوش‌مصنوعی در حال پیشرفت است. برای نمونه نگاهی به هوشمند سازی اتاق سرور بیاندازید.
هوشمند سازی صنایع در ایران بطور گسترده با خدمات الکترونیکی آغاز شده و با فناوری نانو و استفاده از هوش مصنوعی در تولید، در حال پیشرفت است.
هوشمند سازی صنایع: اتوماسیون صنعتی چیست؟
اتوماسیون صنعتی (Industrial Automation) به زبان ساده یعنی استفاده از سیستم‌های قابل کنترل و قابل برنامه‌ریزی مانند رایانه، ربات‌ها برای مدیریت فرآیندهای تولید و ارتباط هوشمند ماشین‌آلات مختلف برای جایگزینی نیروی انسانی است. برای آشنایی بیشتر سری به فرودگاه هوشمند بزنید و مشاهده کنید که چقدر هوشمند سازی صنایع در تمامی بخش‌ها مفید و چاره‌ساز است.
با انقلاب صنعتی چهارم، هوشمند سازی صنایع جزء اصلی‌تری برنامه‌های اجرایی هر صنعتی است؛ تا با کمترین مصرف انرژی به بیشترین سودهی رسند.
هوشمند سازی صنایع: هوشمند سازی ماشین آلات صنعتی
همانطور که گفته شد، مهم‌ترین هدف از هوشمند سازی صنایع، افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های مربوط به اپراتورهای انسانی است.
چون دستگاه‌های بجای انسان‌ها با کمترین خطای ممکن، 24 ساعته کار می‌کنند و جزء تعمیر دوره‌ای، نیازی به دستمزد و مزایا و سایر چالش‌هایی که با نیروی انسانی هست، ندارند. (برای آشنایی بیشتر با روند کار هوشمند سازی، نگاهی به اداره هوشمند بیاندازید.)
ولی انگیزه‌ی مهم دیگری از هوشمند سازی صنایع، افزایش کیفیت و انعطاف‌پذیری در فرآیند تولید است. به عنوان مثلا، در صنعت خودرو، نصب پییستون در موتور بصورت دستی و با ضریب 1-1.5 درصد بود. اما در حال حاضر، این کار با استفاده از ماشین آلات خودکار (هوشمند سازی) با ضریب خطای 0.000001% انجام می‌شود.
با هوشمند سازی صنایع علاوه بر افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های اضافی، به افزایش کیفیت و انعطاف‌پذیری بیشتر در خط تولید نیز دست می‌یابیم.
مزایای هوشمند سازی صنایع: 1. هزینه عملیاتی کمتر
با هوشمند سازی صنایع، هزینه‌های مربوط به اضافه حقوق در زمان تعطیلات یا کار در ساعت‌های غیر اداری، کاملا حذف می‌شود. در واقع، کارخانه‌ای که مجهز به تجهیزات هوشمند است؛ به مزایایی مانند پاداش، پوشش بازنشستگی و غیره نیاز ندارد!
اگرچه هوشمند سازی صنایع و ایجاد کارخانه هوشمند، با هزینه اولیه بالایی دارد، باعث صرفه جویی قابل توجهی در دستمزد ماهانه کارگران شده که بر کل هزینه‌های شرکت تأثیر می‌گذارد.
تجهیزات هوشمند فقط نیاز به تعمیر دوره‌ای و نگهداری دارند که نسبت به حقوق کارگران مبلغ قابل ملاحظه‌ای نیست. (برای نمونه به یکی از پروتکل‌های هوشمند سازی خانه بنام پروتکل زیگبی بیاندازید.)
از مزایای هوشمند سازی صنایع، صرفه جویی قابل توجه در دستمزد کارگران است. تجهیزات هوشمند بدون مزایا و اضافه حقوق کار می‌کنند.
مزایای هوشمند سازی صنایع: 2. بهره‌وری بالا
در بسیاری از شرکت‌ها صدها کارگر بر روی خط تولید، بصورت سه شیفت کار می‌کنند، تا از حداکثر زمان، را برای تولید استفاده کنند و فقط و فقط به دلیل تعمیر و گاها تعطیلات رسمی، از تولید باز می‌ایستد.(برای آشنایی با بهترین شرکت‌های هوشمند سازی در دنیا به مطلب مورد نظر مراجعه کنید.)
اما با اتوماسیون صنعتی میتوان بدون اینکه این همه کار از نیروی انسانی کشیده شود، هفت روز هفته بصورت 24 ساعته بدون تعطیلی در 365 روز سال، کارخانه فعال باشد. این امر به بهبود بهره‌وردی در شرکت کمک می‌کند.
با هوشمند سازی صنایع، کارخانه هوشمند بصورت 24 ساعته در 365 روز سال فعال است.
مزایای هوشمند سازی صنایع: 3. کیفیت بالا
هوشمند سازی صنایع خطاهای انسانی را به حداقل می‌رساند. بر خلاف انسان‌ها، ربات‌ها هیچ گونه خطایی بر اثر خستگی نخواهند داشت. به همین منظور، طبق تعریفی که مهندسین IT بر روی آن‌ها اعمال می‌کنند، محصولاتی باکیفیت یکسان در زمان معین تحویل می‌دهند. (برای نمونه به مراکز تجاری هوشمند مراجعه کنید.)
با هوشمندسازی صنایع، محصولات باکیفیت یکسان با کمترین خطای انسانی در زمان معین ارائه می‌شوند.
مزایای هوشمند سازی صنایع: 4. انعطاف‌پذیری بالا
اضافه کردن یک آپشن جدید در خط مونتاژ، نیازمند حضور یک فرد حرفه‌ای است که به دیگران راهکار مناسب را آموزش دهد. اما با هوشمند سازی صنایع فقط کافی است که یک ربات و یک دستگاه برای انجام کار جدید برنامه‌ریزی شود. این باعث می‌شود، فرآیند تولید منعطف‌تر باشد. (برای آشنایی بیشتر به سیستم مانیتورینگ هوشمند مراجعه کنید.)
با هوشمندسازی صنایع، کارخانه هوشمند انعطاف‌پذیری بالایی پیدا می‌کند. برای تولید محصولی با کارایی جدید، فقط کافی است که یک برنامه‌ی جدید برروی دستگاه، تعریف شود.
مزایای هوشمند سازی صنایع: 5. دقت اطلاعات بالا
با اطلاعات دقیقی که از طریق سنسورهای هوشمند جمع‌آوری می‌شود، کاربر با یک جمع‌بندی کلی، بهتر می‌تواند روی روند تولید تمرکز داشته و نکات کلیدی را به دست آورد. دقت و نظم در گزارش داده‌ها، باعث می‌شود که کاربران در کاهش هزینه‌ها و بهبود فرآیند تولید تمرکز کنند. برای آشنایی با پروتکل Z-Wave متن مورد نظر را مطالعه کنید.)
جمع‌آوری اطلاعات دقیق از مهم‌ترین مزایای هوشمندسازی صنایع است، چون باعث می‌شود که کاربران بیشتر روی روند تولید تمرکز داشته باشند.
مزایای هوشمند سازی صنایع: 6. ایمنی بالا
اتوماسیون صنعتی، می‌تواند شرایطی که در خط تولید برای کارکنان خطرناک است را با تدابیر درست و استفاده از دستگاه‌های رباتیک، ایمن کنند. مثلا جابجا کردن وسایل سنگین، کار کردن با اشیاء خیلی کوچک یا در خط تولیدی که احتمال خطر قطع شدن انگشت و این موارد هست، دستگاه‌ها و ربات‌ها کارآمدتر هستند. (در وبلاگ اسمارتیک مطلبی مفصل درباره سیستم امنیتی هوشمند نوشته شده است.)
مزایای هوشمندسازی صنایع، ایمنی کارکنان را از خطرات شایع و چالش‌های مربوط به آن، مثل بلند کردن بارهای سنگین، احتمال خطر برق گرفتگی یا قطع شدن انگشت دست و امثالهم، حفظ می‌کند.
معایب هوشمند سازی صنایع: هزینه اولیه بالا
سرمایه‌گذاری اولیه مرتبط با تغییر خط تولید انسانی به خط تولید اتوماتیک بسیار بالا است. همچنین، آموزش کارکنان برای کار با این تجهیزات پیچیده هزینه‌های قابل توجهی را می‌طلبد.
از معایب هوشمندسازی صنایع، هزینه اولیه بالا برای تهیه‌ی تجهیزات هوشمند، بعلاوه آموزش کارکنان است.
هوشمند سازی صنایع در ایران
هوشمند سازی در ایران با پا گرفتن خدمات الکترونیکی استارت خورده است و این سوال مطرح می‌شود که چند مورد از خدمات که امکان الکترونیکی شدن دارند؟ خدمات الکترونیکی فقط بخشی کوچک از توانایی پروتکل وای فای است.
اما همین بخش کوچک خدمات الکترونیکی، بار زیادی از دوش مردم و کارکنان برداشته است. ارائه سریع و انجام امور بدون حضور فیزیکی، باعث شده که کارکنان بیشتر بر روی کار خود تسلط داشته باشند تا امور دیگر. (برای نمونه به مدرسه هوشمند و پارکینگ هوشمند مراجعه کنید.)
با توسعه تکنولوژی میتوان گفت هر حرفه‌ای پتانسیل هوشمند سازی را دارد. همانطور که در ابتدا پرداخت قبوض از عابربانک‌ها و دستگاه خودپرداز ATM برایمان باور نکردنی بود، تصور روزی که تمامی صنایع هوشمند سازی وربات‌ها جایگزین نیروی انسانی شده‌اند، دور از ذهن نیست.
هوشمندسازی صنایع در ایران با خدمات الکترونیکی شکل گرفته است و استفاده از هوش مصنوعی کم و بیش در تمامی صنایع نفوذ کرده است.
توسعه هوشمند سازی صنایع چه مزایایی در صنعت کشور دارند؟
با هوشمند سازی صنایع، میتوان کارهای روزمره و تکراری را به دستگاه‌ها سپرد و از نیروی انسانی برای رسیدگی به کارهای خلاقانه‌تر و مهم‌تری استفاده کرد. این مورد یکی از مهم‌ترین مزایای استفاده از اتوماسیون هوشمند در صنعت کشور است.
از کمترین خدمات که هوشمند سازی صنعتی در زندگی انسان‌ها داشته، استفاده از اپلیکیشن‌های هوشمند برای اعمال تغییرات بر روی عملکرد دستگاه‌ها از راه دور است. برای نمونه به مطلب کنترل از راه دور هوشمند مراجعه کنید.
هوشمندسازی صنایع به منظور کنار گذاشتن انسان‌ها از کارهای تکراری و استفاده از آن‌ها در کارهای خلاقانه و مهم‌تر است.
هوشمند سازی صنایع و خط تولید
نسل چهارم صنعت یا Industry 4.0 در بستر اینترنت اشیاء، با هوشمند سازی خط تولید و برپایی اتوماسیون صنعتی شهرت گرفته است. کشورهای زیادی به هوشمند سازی خط تولید با هوش مصنوعی روی آورده‌اند. (برای نمونه به هوشمند سازی گاوداری مراجعه کنید.)
مثل شرکت Pzartech است که در سال 2015 با هدف ساده‌سازی تعمیرات دستگاه‌های صنعتی تأسیس شد. راه‌حل این شرکت برای تعمیر آسان ساخت نرم‌افزارهایی است که قادر هستند از طریق عکس، اطلاعات کامل در مورد قطعه، محل قرار گیری آن و اینکه چه ایرادی پیدا کرده است بگذارد.
با هوشمندسازی صنایع خیلی از کارهای دشوار، به آسانی و با کمترین هزینه و صرفه جویی در زمان، قابل اجرا است،
توسعه تولید هوشمند چه مزایایی در معماری دارد؟
جالب است بدانید که آنقدر تکنولوژی در دنیای ما نفوذ کرده که مهندسین معماری را نیز به فکر انداخته است. مهندسین معماری با کاربرد مصالح هوشمند به فکر معماری پایدار هستند! استفاده از مصالح هوشمند، مصالحی که برای تطبیق با شرایط محیط واکنش نشان می‌دهند و می‌توانند رنگ و شکل و حتی اندازه‌ی خود را تغییر دهند!
طبق نظر آن‌ها، با استفاده از مصالح هوشمند ساختمان‌ها و بناها سازگاری بیشتری با محیط زیست خواهند داشت و ماندگاری آن‌ها برای سالیان طولانی تضمین می‌شود. هوشمند سازی معماری فقط نمونه‌ای از هوشمند سازی صنایع است.
هوشمندسازی صنایع در صنعت کشاورزی، گلخانه، دامداری، عکاسی و خیلی موارد دیگر باعث افزایش بهره‌وری، مصرف کمتر انرژی و حفظ محیط زیست می‌شود.
