
در دنیای امروز با پیشرفت سرسامآور فناوری، ما در حال مشاهده نوآوریهای جدید و شگفتآور در حوزههای مختلف هستیم. فناوری مهمی استفاده از آن رایج شده، اینترنت اشیا(Internet of Things) است. امروزه در بخشهای مختلف صنعت و تجارت از اینترنت اشیاء استفادههای مختلفی میشود. کاربرد اینترنت اشیا به بسیاری از بخشهای تجاری و صنعتی کمکهای زیادی میکند و میتواند عملکرد آنها را از بسیاری جهات بهبود بخشد. ما در این مطلب به این پرسشها پاسخ میدهیم که اینترنت اشیا چیست. ضمنا در مورد تاریخچه اینترنت اشیا، معماری اینترنت اشیا ، اینترنت اشیا صنعتی ، اینترنت اشیا در ایران ، اینترنت اشیا در پزشکی ، اینترنت اشیا در کشاورزی ، اینترنت اشیا در حوزه سلامت ، اجزای اینترنت اشیا و کاربرد اینترنت اشیا نیز صحبت خواهیم کرد.
اینترنت اشیا چیست و چه کاربردی دارد؟
اگر بخواهیم پرسش اینترنت اشیاء چیست را به زبان ساده توضیح دهیم باید اینطور بگوییم که اینترنت اشیاء از سیستمی از دستگاههای کامپیوتری، مکانیکی، دستگاههای دیجیتال، اشیاء، حیوانات یا افرادی تشکیل میشود که به آنها شناساگرهای خاصی اختصاص داده شده است و میتوانند در طول یک شبکه و بدون نیاز به تعاملات انسانی دادهها را انتقال دهند. شی در اینترنت اشیا میتواند فردی باشد که دارای ایمپلنت قلبی است که بر عملکرد قلب او نظارت میکند. از سوی دیگر، شی در اینترنت اشیاء میتواند یک حیوان در مزرعه باشد که دارای دستگاه گیرنده زیست تراشهای است. این شیء همچنین میتواند دستگاه اتومبیلی باشد که دارای سنسورهای تعبیه شده است و این سنسورها میتوانند زمانیکه فشار تایر ماشین پایین است به راننده ماشین هشدار دهند.
بهطورکلی، هرگونه شئ ساخته شده با دست انسان را میتوان به آدرس پروتکل اینترنت اختصاص داد و آن شی میتواند دادهها را در طول شبکه انتقال دهد. بسیاری از سازمانها و نهادها در طول سالهای اخیر از فناوری اینترنت اشیاء برای بهبود روندهای کاری، ارتباط بهتر با مشتریان، بهبود خدمات مشتریان، بهبود روال تصمیمگیری و افزایش ارزش کسبوکار خود استفاده کردهاند. در ادامهی مطلب در مورد کاربردهای مختلف اینترنت اشیاء به تفضیل صحبت خواهیم کرد.
(به مطلبی که درباره اتاق هوشمند کودک نوشتهایم مراجعه کنید.)
تکنولوژی اینترنت اشیاء چگونه کار میکند؟
برای درک درست از چگونگی عملکرد اینترنت اشیاء لازم است با اجزای اینترنت اشیا آشنا شده و بدانیم اجزای درون آن چگونه عمل میکنند. اینترنت اشیاء از دستگاههای هوشمندی تشکیل شده که با استفاده از امکانات اینترنت از سیستمهای تعبیه شدهای مانند پردازندهها، سنسورها و سختافزارهای ارتباطی استفاده میکنند. این دستگاههای هوشمند میتوانند دادههایی را که از محیط اطرافشان جمعآوری میکنند، ارسال کرده و بر طبق آنها عمل کنند.
دستگاههای اینترنت اشیاء میتوانند دادههای سنسوری را که جمعآوری میکنند از طریق ارتباط با یکی از دروازههای اینترنت اشیاء یا دیگر دستگاههای لبهای به اشتراک بگذارند. پس از آن، دادهها به یک ابر رایانشی ارسال میشوند تا تجزیه و تحلیل شوند. برخی اوقات هم این دستگاههای هوشمند با دیگر دستگاههای مرتبط در سیستم اینترنت اشیاء ارتباط برقرار میکنند و بر طبق اطلاعاتی که از یکدیگر میگیرند، عملیاتهای خود را انجام میدهند.
اینترنت اشیاء چگونه کار میکند : دستگاههایی هوشمند و بدون مداخلات انسانی
نکتهای که در مورد دستگاههای هوشمند اینترنت اشیا وجود دارد این است که این دستگاهها میتوانند بدون تداخلات انسانی کار خود را انجام دهند. با این وجود، افراد میتوانند با این دستگاهها ارتباط برقرار کنند. برای مثال، برای نصب دستگاههای هوشمند درون سیستم اینترنت اشیاء، تعیین دستورالعملها یا دسترسی به دادهها، افراد میتوانند با دستگاههای اینترنت اشیاء تعامل داشته باشند.
عواملی مثل اتصال، شبکه و پروتکلهای ارتباطی که دستگاههای هوشمند درون سیستم اینترنت اشیاء از آنها استفاده میکنند عمدتاً به موارد مشخص کاربردهای اینترنت اشیاء بستگی دارد. علاوهبراین، روندهایی مثل هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی هم میتوانند به اینترنت اشیاء کمک کنند تا فرآیندهای جمعآوری دادهها را به نحوی آسانتر و پویاتر انجام دهند.
تاریخچه اینترنت اشیا چیست؟
تاریخچه و روند تکامل اینترنت اشیاء به دهه ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ باز میگردد. در آن زمان هنوز ایدهی اینترنت اشیاء بهطور گسترده مطرح نشده بود. تنها ایدهای که وجود داشت اضافه کردن سنسورها و هوشمند کردن اشیاء بود. در آن زمان بجز برخی پروژههایی که در این مورد انجام شده بودند، هیچ پیشرفت شگفتآوری در این حوزه انجام نشده بود. یک دلیل آن این بود که هنوز فناوری آن زمان برای پیادهسازی لازمههای سیستم اینترنت اشیاء کافی نبود. برای مثال، تراشهها در دهه ۸۰ و ۹۰ اندازهی خیلی بزرگی داشتند و هیچ راهی برای ارتباط بین دستگاههای هوشمند وجود نداشت.
یکی از تجهیزاتی که در ایجاد سیستم اینترنت اشیاء لازم است، پردازندههایی هستند که هم ارزان قیمت بوده و هم در مصرف برق یا انرژی صرفهجو باشند. شاید در آن برههی زمانی چنین پردازندههایی وجود داشت، اما عمر آنها بسیار کوتاه بود. با داشتن این پردازندهها میتوان چند هزار دستگاه را در سیستم اینترنت اشیاء به یکدیگر مرتبط کرد.
(به مطلبی که درباره سیستم مدیریت ساختمان (BMS) نوشتهایم هم سری بزنید.)
استفاده از سامانههای بازشناسی امواج رادیویی در روند تکاملی اینترنت اشیاء
در گذشته استفاده از سامانهی بازشناسی امواج رادیویی (تراشههایی با مصرف برق که میتوانند به طور بیسیم با یکدیگر ارتباط برقرار کنند) بخشی از این مشکل را حل کرد. همچنین، دسترسی بیشتر به اینترنت و شبکههای بیسیم و سلولی نیز به پیشرفت در این حوزه کمک کرد.
از سوی دیگر، استفاده از پروتکل اینترنت نسخه ۶ هم یک قدم لازم برای راهاندازی اینترنت اشیاء بود، زیرا این پروتکل اینترنت میتواند برای هر دستگاه هوشمندی در دنیا آدرسهای پروتکل اینترنت را فراهم کند تا آنها بتوانند به وب متصل شوند. همه این فناوریها امن برای پیادهسازی ایدهی اینترنت اشیاء طراحی و تولید شد.
مطرح شدن عبارت اینترنت اشیاء برای نخستین بار
البته تا سال ۱۹۹۹ ایده اینترنت اشیا به طور دقیق هنوز شکل نگرفته بود و در این سال بود که کوین اشتون عبارت «اینترنت اشیا» را مطرح کرد. بااینوجود، حداقل یک دهه دیگر طول کشید تا پدیدهی اینترنت اشیایی که ما امروزه آن را میشناسیم، کاملاً شکل بگیرد.
اولین استفادههای اینترنت اشیاء در قالب اضافه کردن سامانههای بازشناسی امواج رادیویی به تجهیزات گرانقیمت بود تا افراد بتوانند مسیر حرکت این اشیاء را ردیابی کند. اما از آن زمان به بعد هزینهی اضافه کردن سنسورها و اعمال کردن ارتباط اینترنت به اشیاء مدام در حال کاهش بوده است. به همین خاطر، کارشناسان فکر میکنند که این کاهش هزینه در آینده باعث میشود که تقریباً همه اشیاء را بتوان به اینترنت متصل کرد.
تکنولوژی مهم در طراحی اینترنت اشیا
تکنولوژی اینترنت اشیاء یک تکنولوژی انقلابی در حوزهی فناوری است. پتانسیلهای تکنولوژیهای اینترنت اشیا و موارد استفاده از آنها بینهایت به نظر میرسد. یکی از آشکارترین مثالهای استفاده از تکنولوژی اینترنت اشیاء استفاده از آن در مراکز درمانی است. برای مثال، پزشکان میتوانند با دستگاههای هوشمند اینترنت اشیاء هر ساعت با بیماران خود ارتباط داشته باشند بدون اینکه از آنها بخواهند به مرکز ارائه خدمات درمانی مراجعه کنند. این مثال فقط یک نمونه از کاربرد اینترنت اشیاء است. این مسئله نشان میدهد که اینترنت اشیاء میتواند تبدیل به نیروی پراستفاده و پرکاربردی در دنیای ما شود.
به این ترتیب، تکنولوژی اینترنت اشیاء برای ارائهی این امکانات نیاز به حمایتهای بسیار در حوزهی فناوری دارد. این فناوریها علاوه بر حمایت از تکنولوژیهای اینترنت اشیاء و همزمان با ارتقاء خود میتوانند گزینههای استفاده از تکنولوژیهای اینترنت اشیاء را هم ارتقاء داده و باعث نوآوریهای جدید در آن زمینه هم شوند. ازاینرو، ما در این بخش در مورد چند تکنولوژی مهم در طراحی اینترنت اشیاء صحبت خواهیم کرد.
(پیشنهاد میکنیم از مطلب بیمارستان هوشمند نیز دیدن کنید.)
تکنولوژی مهم در طراحی اینترنت اشیاء: 1. رایانش ابری
استفاده از تکنولوژی اینترنت اشیاء و اعمال آن در حوزههای گوناگون زندگی باعث میشود که تجهیزات آن، دادهها با حجم زیادی را تولید کنند. شرکتها و نهادهای مختلف برای پردازش و تجزیه و تحلیل این دادهها نیاز به فضاهای ذخیرهی دادهی زیادی دارند.
در اینجاست که استفاده از فناوری رایانش ابری نه تنها برای ذخیرهی دادههای جمعآوریشده از دستگاههای هوشمند اینترنت اشیاء کاربردی است، بلکه میتواند این دادهها را نیز تجزیه و تحلیل کند. در حال حاضر، رایانش ابری تنها فناوریای است که میتواند خیلی سریع و دقیق این حجم دادههای کلان را پردازش و تجزیه و تحلیل کند.
تکنولوژی مهم در طراحی اینترنت اشیاء: 2. خودکارسازی بازاریابی
تکنولوژیهای اینترنت اشیا در بخش تجارت و کسبوکار میتوانند اطلاعات زیادی را در مورد مشتریان مثل سرگرمیها، علاقهها یا حتی دستگاههای مورد استفادهی آنها، ارائه دهند. این دادهها برای شرکتهای تجاری بسیار مهم است، زیرا میتوانند به شرکتها کمک کنند تا محصولات خود را شخصیسازی کرده و خدمات خود را طوری ارائه دهند که باعث جذب مشتریان بیشتری شود.
در حال حاضر، تولید کنندگان نرمافزار در حوزه اینترنت اشیا به دنبال تولید نرمافزار خودکارسازی بازاریابی هستند که میتواند روندهای بازاریابی مثل بخشبندی مشتریان، ادغام دادههای مشتری و مدیریت کمپینهای تجاری را مکانیزه کند. بنابراین، طراحی و تولید این نرمافزار خودکارسازی بازاریابی میتواند با به کارگیری دستگاههای هوشمند اینترنت اشیا به خودکارسازی روندهای بازاریابی کمک شگرفی کند.
تکنولوژیهای مهم در طراحی اینترنت اشیاء: 3. فناوری App
اخیراً، نرمافزارهای دستگاههایی مانند موبایل و کامپیوتر در توسعهی تکنولوژی اینترنت اشیا و دستگاههای هوشمند، نقش بسزایی داشتهاند. بهطورکلی، کارکرد نرمافزارها این است که مبادلهی داده بین دستگاههای مختلف را فراهم کنند. در واقع، عملکرد آنها خیلی شبیه به کارکرد اینترنت اشیا است. نرمافزارها در طراحی اینترنت اشیا نقش بسیار مهمی داشتهاند. برای مثال، فرض کنید که شما یک نرمافزار مربوط به پارک خودرو را روی گوشی خود نصب کردهاید. این افزار میتواند مکانهایی که برای پارک خودروی شما مناسب است را به شما نشان دهد.
یک مثال دیگر نرمافزارهای ارزیابی ساختاری است که میتواند وضعیت مصالح را بررسی کرده و بر ارتعاشات ساختمانها و پلها نظارت کند. این مثالها نشاندهندهی طراحی هوشمند نرمافزارها و ترکیب استفادهی آنها با تکنولوژیهای اینترنت اشیاء است.
(در مقالهی دفتر کار هوشمند با اجزای تشکیل دهنده و مزایای آن آشنا شوید.)
تکنولوژیهای مهم در طراحی اینترنت اشیاء: 4. پروتکل اینترنت نسخه ۶
گفتیم که در شبکهی اینترنت اشیاء دستگاههای هوشمند به یکدیگر مرتبط هستند و دادهها را بین یکدیگر تبادل میکنند. پروتکلهای اینترنت، تکنولوژی مهمی در فراهم کردن آدرسهای پروتکل اینترنت هستند و میتوانند آدرسهای لازم برای برقراری اینترنت بین این دستگاهها را به وجود بیاورند. به طور عادی، از پروتکل اینترنت نسخه ۴ (ipv4) برای کاربردهای اینترنت روزانهی خود استفاده میکنیم. اما این پروتکل اینترنت نمیتواند لازمههای فناوری اینترنت اشیا را برآورده کند. همچنین، ipv4 امنترین پروتکل اینترنتی نیست. اما پروتکل اینترنت نسخه ۶ که نسخهی جدیدتر پروتکل اینترنت نسخه ۴ است میتواند هم آدرسهای IP را برای حجم دادههای کلان اینترنت اشیا فراهم کند و هم، یک پروتکل اینترنت امن است.
علاوهبراین، پروتکل اینترنت نسخه ۶ میتواند ارتباط مستقیمی بین میزبانها در یک شبکه به وجود بیاورد. با پروتکل اینترنت نسخه ۶ دستگاههای هوشمند میتوانند با استفاده از یک آدرس پروتکل اینترنت با یکدیگر مرتبط باشد، حال میخواهد این دستگاهها در مناطق متفاوت و دور از هم باشند.
تکنولوژی لبه در اینترنت اشیا
تکنولوژی لبه در اینترنت اشیا یک نوع فناوری است که در آن حسگرها و دستگاهها، دادههای زمان حقیقی را به یک شبکه ارسال میکنند. رایانش لبه در اینترنت اشیا میتواند مشکلات تأخیر پردازش دادهها که مرتبط با تجزیه و تحلیل داده در ابر است را برطرف کند. این تأخیر به این دلیل صورت میگیرد که پردازش دادهها در ابر بیشتر به نقطه مبدأ آنها انجام میشود. همراه با تأخیر کم در پردازش دادهها، معماری در لبه اینترنت اشیا باعث میشود که تجربهی کاربر بسیار آسانتر شده و امنیت او در شبکه هم بیشتر شود.
در یک شبکه با ظرفیت بالا، تکنولوژی لبه در اینترنت اشیا میتواند مقادیر بسیار زیادی از دادهها را در زمانی بسیار سریع پردازش کرده و یک تجربهی همهجانبه و فراگیر برای کاربر به وجود آورد. درهمینحال، حتی زمانیکه بخشهای کوچکی از دادهها هم انتقال داده میشوند، تکنولوژی لبه در اینترنت اشیا میتواند کاری کند که ماشینها و دیگر دستگاههایی که در امنیت کاربران انسانی تاثیرگذار هستند با سرعت بیشتری عمل کنند.
فراگیر شدن کاربردهای اینترنت اشیا
در ابتدا، کاربرد اینترنت اشیا بیشتر از همه در حوزههای کسبوکار و تولید جالبتوجه بود. برخی اوقات به کاربرد اینترنت اشیاء در این حوزهها کاربرد ماشین به ماشین هم میگویند. اما درحالحاضر، تاکید استفاده از اینترنت اشیاء در خانهها و دفاتر اداری همراه با دستگاههای هوشمند است. هدف از این کار این است که بتوان اینترنت اشیاء را بهگونهای استفاده کرد که برای همهی افراد قابل کاربرد باشد.
پیشنهادات اولیهای که برای استفاده از اینترنت اشیاء مطرح میشد، دستگاههای مرتبط با اینترنت بود که با آنها اشیاء بلاگ میگفتند. اشیاء بلاگ اشیایی هستند که میتوانند دادههایی را در مورد خودشان ضبط کرده و آنها را در اینترنت بهصورت بلاگ ارائه کنند. پیشنهادات دیگر در مورد رایانش نامرئی و رایانش همهگیر یا فراگیر مطرح شد که این ایدهها جزو ایدههای اولیه اعمال انواع اینترنت اشیاء بودند و از آن زمان تا به حال بخشی از روند تکاملی و تاریخچه اینترنت اشیا محسوب میشوند.
کاربردهای اینترنت اشیا چیست: اینترنت اشیاء صنعتی
یکی از حوزههای کاربردی اینترنت اشیا، کاربرد اینترنت اشیا در صنعت است. موارد کاربرد اینترنت اشیا صنعتی متفاوت و متنوع است. اما منظور از اینترنت اشیاء در صنعت چیست. اینترنت اشیا در صنعت در واقع استفاده از فناوریهای اینترنت اشیا در یک محیط کسب و کار و تجاری است. ایدهی استفاده از اینترنت اشیا در صنعت شبیه استفاده از فناوریهای اینترنت اشیاء در یک خانه است. اما در مورد استفاده از تکنولوژیهای اینترنت اشیا در حوزهی صنعت، هدف اینترنت اشیا استفادهی از ترکیبی از سنسورها، شبکههای بیسیم، دادههای کلان، هوش مصنوعی و تجزیه و تحلیل برای ارزیابی و بهینهسازی فرآیندهای صنعتی است.
( مطلب خانه هوشمند Control4 نیز میتواند برایتان مفید واقع شود.)
مزایای اینترنت اشیاء در صنعت: افزایش بهرهوری و صرفه جویی در هزینهها
اگر تکنولوژیهای اینترنت اشیا در کل چرخه تأمین در صنعت توزیع شوند تا اینکه صرفا در شرکتهای مجزا اعمال شوند، تأثیر آنها خیلی میتواند بیشتر باشد. برای مثال، یکی از موارد کاربرد اینترنت اشیا در صنعت میتواند تحویل بهموقع مصالح و مدیریت فرآیند تولید از آغاز تا پایان آن باشد. این استفاده از فناوری اینترنت اشیا باعث میشود که بهرهوری نیروی کار در حوزهی صنعتی افزایش پیدا کرده و هزینههای تولید در حوزهی صنعت کاهش پیدا کند.
علاوهبراین، حوزههای کاربردی اینترنت اشیا در صنعت هم میتواند روشهای تولید درآمد جدیدی را برای کسبوکارها به وجود بیاورد. برای مثال، تولیدکنندگان موتورها فقط به جای اینکه موتور را به عنوان محصولی مجزا بفروشند، میتوانند با استفاده از فناوریهای اینترنت اشیا کاری کنند که قابلیت نگهداری و تعمیرات پیشگویانه برای آن موتور را هم به مشتریان بفروشند.
کاربرد اینترنت اشیاء در صنعت برق
یکی از حوزههای کاربردی اینترنت اشیا که میتواند خیلی مفید باشد در حوزه برق است. اینترنت اشیا دارای سه عامل مهم است که میتواند برای کاربرد آن در صنعت برق بسیار مفید باشد. این سه عامل عبارتند از: دیجیتالسازی تجهیزات، جمعآوری دادهها درمورد تجهیزات و الگوریتمهای محاسباتی برای مدیریت شبکهای که توسط تجهیزات به هم مرتبط بهوجودآمده است. اگر این عوامل با هم ترکیب شوند، میتوانند کارایی و عملکرد شبکههای برق را افزایش و بهبود دهند. برای مثال، استفاده از فناوری اینترنت اشیا در حوزهی برق میتواند دادهها و اعداد را از حسگرهای مختلف جمعآوری کند و به این صورت، مقاومت شبکه را افزایش دهد.
مزایای اینترنت اشیاء در صنعت برق: مدیریت بهتر و افزایش کارایی شرکتهای برق
شرکتهای برق طبق دادههایی که حسگرها جمعآوری کردهاند، میتوانند با کارایی بیشتری منابع خود را مدیریت کنند و این در نهایت منجر به تصمیمگیریهای بهتر در مورد تولید برق و استفاده از آن میشود. در طولانیمدت، پیادهسازی اینترنت اشیا در صنعت برق میتواند کارایی شرکتهای تولید برق را افزایش داده و به آنها کمک کند تا مدت زمان ازکارافتادگی دستگاهها و سرورهای خود را پایین بیاورند. همچنین، استفاده از اینترنت اشیا در صنعت برق میتواند به شرکتهای برق کمک کند تا هزینههای خود را کاهش داده و ریسکهای مرتبط با تجهیزات برق را به حداقل برسانند.
حوزههای کاربردی اینترنت اشیا در رشته معماری
تکنولوژیهای اینترنت اشیا در رشتهی معماری باعث میشوند که حوزههای کاربردی این تکنولوژی در رشتهی معماری متنوع باشند. بکارگیری تکنولوژیهای اینترنت اشیا در رشته معماری و عمران میتواند خیلی به این حوزه و افرادی که در این حوزه فعالیت میکنند، کمک کند.
برای مثال، مهندسان عمران یا مهندسان معماری میتوانند حسگرهای اینترنت اشیا را در مکانهای مورد نظر خود نصب کنند تا بتوانند عواملی مثل تحکیم خاک و تاثیرات محیط زیست بر پروژههای معماری و عمران را بررسی کنند. بنابراین، حوزههای کاربردی اینترنت اشیا در رشته معماری میتوانند به کار و پیشرفت در این رشته کمک زیادی کنند. همچنین، تکنولوژیهای اینترنت اشیا در رشته معماری میتوانند پروژههای معماری و عمران را تا حد قابلتوجهی پیش ببرند.
کاربردهای اینترنت اشیا در صنعت بانکداری
اینترنت اشیا در صنعت بانکداری میتواند برای این صنعت و افزایش عملکرد و کارایی آن هم بسیار مفید باشد. مزایایی که اینترنت اشیا میتواند برای صنعت بانکداری ارائه کند بیشمار است. برای مثال، بانکها با استفاده از دادههای جمعآوریشده توسط تجهیزات اینترنت اشیا میتوانند بررسی کنند که چگونه مشتریان آنها از کیوسکهای ATM در مناطق مختلف استفاده میکنند. این کار به بانکها کمک میکند تا بسته به مقدار مصرف مشتریان بانک از این کیوسکها هزینهی نصب آنها را کاهش دهند.
یک مورد دیگر از کاربرد اینترنت اشیا در صنعت بانکداری این است که دستگاههای هوشمند اینترنت اشیا میتوانند به بانکها کمک کنند تا نیازهای تجاری مشتریان خود، مثل زنجیره ارزش آنها برای خردهفروشها، تأمینکنندهها و توزیعکنندگان را بفهمند. همچنین، دادههای دستگاههای اینترنت اشیا میتوانند به بانکها کمک کنند تا اطلاعات مربوط به خدمات ارزشافزوده خدمات بانکی شخصسازیشده، خدمات کالا و مشاورههای مالی را برای مشتریان خود فراهم کنند.
از این رو، کاربرد اینترنت اشیا در صنعت بانکداری میتواند به افزایش کارایی و عملکرد این حوزه کمک کند.
کاربردهای اینترنت اشیا در صنعت نفت و گاز
اینترنت اشیا با قابلیت جمعآوری دادهها میتواند کمک فراوانی در صنعت نفت و گاز باشد. یکی از تجهیزاتی که اینترنت اشیا میتواند برای جمعآوری دادهها در صنعت نفت و گاز ارائه دهد، حسگرها هستند. برای مثال، حسگرها میتوانند میزان اقلام و مواد موجود در تانکرهای نفت را بهطور خودکار گزارش دهند و زمانیکه این تانکرها خالی شدند کامیونهای نفت را برای پر کردن آنها بفرستند. همچنین، این حسگرها میتوانند بر عملکرد پمپهای زمینی نفت نیز نظارت داشته باشند تا در صورت به وجود آمدن هرگونه مشکل به کارمندان شرکت نفت و گاز اخطار دهند.
یکی دیگر از کاربردهای اینترنت اشیا در صنعت نفت و گاز این است که حسگرهای صوتی ارزان اینترنت اشیا در حوزهی نفت و گاز میتوانند بهطور مداوم ترکیبات نفت در درون لولهها را تجزیه و تحلیل کنند. درهمینحال آزمایشاتی که در آزمایشگاهها بر روی شرایط میدان نفت انجام میشود همراه با دادههایی که توسط حسگرها جمع آوری میشوند میتوانند به کمک همدیگر تصمیمگیری و برنامهریزی برای عملیاتها در حوزه نفت و گاز را بهینهسازی کرده و از استفاده از تجهیزات گرانقیمت جلوگیری کنند.
( در مطلب خانه هوشمند Interra با قیمت و تجهیزات این خانه هوشمند آشنا شوید.)
کاربرد اینترنت اشیا در صنعت حمل و نقل چیست؟
تکنولوژیهای موجود در اینترنت اشیا در صنعت حمل و نقل نیز میتواند خیلی از فرایندهای آن را بهینهسازی کند. برای مثال، جادهها یکی از بزرگترین و عمدهترین بخشها در صنعت حملونقل هستند که میتوان از فناوریهای اینترنت اشیا برای بهینهسازی جادهها استفاده کرد. برای مثال، دوربینهای CCTV میتوانند دادههای مربوط به عبور و مرور وسایل نقلیه را برای مراکز مدیریت ترافیک ارسال کنند.
مزایای اینترنت اشیا در صنعت حمل و نقل: پرداخت سریع و از راه دور عوارضی
یک کاربرد دیگر اینترنت اشیا در صنعت حملونقل صنعت بهبود جریان ترافیک در ایستگاههای پرداخت عوارض است. بسیاری از ماشینهای امروزی دارای ارتباط اینترنت اشیا هستند. بنابراین، ایستگاه عوارضی که دارای ارتباط اینترنت اشیا باشد میتواند تا حدود یک کیلومتر پیش از ایستگاه عوارضی ماشینی که نزدیک میشود را تشخیص دهد.
برای اتومبیلهایی که به اینترنت اشیا مجهز نیست نیز رانندگان میتوانند از گوشیهای هوشمند برای پرداخت هزینهی عوارضی استفاده کنند. این دو نمونه از مثالهای آشکار در زمینه اینترنت اشیا در صنعت حملونقل است. فناوری اینترنت اشیا میتواند گزینههای بسیار بیشتری را هم در صنعت حملونقل ارائه کند.
اینترنت اشیا در پزشکی
مراکز خدمات درمانی جزو نهادها و موسساتی هستند که میتوانند از تجهیزات اینترنت اشیا برای بهبود ارائهی خدمات خود استفادههای زیادی کنند. تاریخچه استفاده اینترنت اشیا در پزشکی طولانی نیست، اما مزایایی که اینترنت اشیا در صنعت پزشکی میتواند داشته باشد، بیشمار است.
برای مثال، نظارت بر وضعیت بیمار از راه دور یکی از معمولترین موارد استفاده از تجهیزات اینترنت اشیاء در حوزه سلامت است. کارکنان خدمات درمانی میتوانند تجهیزات هوشمند اینترنت اشیا را به بیماران متصل کرده و این تجهیزات میتوانند معیارهایی مثل ضربان قلب، فشار خون، دمای بدن بیمار و عوامل دیگر را از بیمارانی که در مرکز درمانی حضور ندارند، جمعآوری کنند. این کار هم نیاز به حضور فیزیکی بیماران در مراکز خدمات درمانی را از بین میبرد و هم در زمان صرفهجویی میکند.
مزایای اینترنت اشیا در صنعت پزشکی: نظارت بر حفظ قوانین سلامت و بهداشت کارکنان
یک مورد کاربرد دیگر از مثال اینترنت اشیا در صنعت پزشکی این است که دستگاههای هوشمند اینترنت اشیا میتوانند به کارکنان خدمات درمانی یادآوری کنند که دستهای خود را بشویند تا ریسک آلوده شدن افراد دیگر کاهش پیدا کند. این دستگاهها میتوانند به کارکنان خدمات درمانی هم آموزش دهند که چگونه دستهای خود را بهطور صحیح بشویند و بعلاوه در مواقع مختلف یادآوری شود که کارکنان دستهای خود را بشویند؛ که این ویژگی بهطور عادی در بیمارستانها وجود ندارد.
(به مطلبی که درباره خانه هوشمند اورویبو نوشتیم مراجعه کنید.)
کاربرد اینترنت اشیا در صنعت خودرو
مزایایی که اینترنت اشیا در صنعت حملونقل میتواند داشته باشد زیاد است و این تکنولوژی میتواند در بهبود این صنعت نقش بسزایی داشته باشد. برای مثال، پیادهسازی تجهیزات اینترنت اشیا در صنعت خودرو میتواند پیشرفت زیادی در مدیریت لوازم متحرک داشته باشد. در حال حاضر، خیلی از کامیونها را میتوان با حسگرهای مربوط به ارزیابی وزن، ردیابی موقعیت و خیلی از عوامل دیگر مجهز کرد.
دادههایی که توسط این حسگرها جمعآوری میشود و در یک نرمافزار رایانش ابری ذخیره میشود و سپس، در مراحل مختلف تجزیه و تحلیل میشود. اپراتوری که مسئول مدیریت این دادههاست میتواند آنها را بررسی کند و پارامترهای مختلف مربوط به گروه کامیونها مثل مدیریت مسیر کامیونها، مدیریت زمان راننده و شرایط مربوط به ترافیک در جادهها را ارزیابی کند.
کاربرد اینترنت اشیا در صنعت بیمه
یکی از مزایا و فوایدی که اینترنت اشیا در صنعت بیمه میتواند داشته باشد این است که میتواند رابطهی بیمهشوندگان با بیمه کنندگان را تغییر دهد. برای مثال، در بیمهی خودرو، کالایی شدن یا کالاگرایی خودروها باعث فشار بیشتر بر کاهش حق بیمه شده است. تجهیزات اینترنت اشیا به بیمهکنندگان اجازه میدهند تا خدمات ارزشافزوده مثل فیدبک رانندهها را به بیمه اضافه کنند که چنین مسئلهای میتواند باعث به وجود آمدن رابطهای نزدیکتر و پویاتر بین بیمهشوندگان و بیمهکنندگان شود و در عین حال درآمدهای بیشتری برای بیمه کنندگان به وجود بیاورد. همچنین، دستگاههای اینترنت اشیا در صنعت بیمه میتوانند در مدیریت بهینهی دادهها و صرفهجویی در زمان و هزینهی شرکتهای بیمه بسیار مفید باشند.
کاربرد اینترنت اشیا صنعت ساختمان
فناوریهای اینترنت اشیا در صنعت ساختمان میتواند برای کارکنان فعال در این حوزه بسیار کاربردی باشد. یکی از فناوریهای اینترنت اشیاء در صنعت ساختمان، تجهیزات قابل اتصال به کارگران ساختمانی است. برای مثال، اگر کارگری به منطقهای خطرناک نزدیک شود، دستگاه هوشمند اینترنت اشیاء میتواند به او هشدار دهد. همچنین، حسگرهای اینترنت اشیاء میتوانند در صورت ریزش ساختمان به عنوان ردیاب برای کارگران حاضر در منطقه عمل کند.
کاربرد دیگر اینترنت اشیاء در صنعت ساختمان، سیستمهای نظارتی است. نرمافزارها و سیستمهای نظارتی وجود دارند که میتوانند اطلاعات مربوط به هزینههای ساختمانسازی هم در محل ساختمان و هم خارج از محل ساختمان را جمع آوری کنند. آنها دادههای دقیقی ارائه میکنند که مربوط به هزینههای ساختمانسازی بوده و میتوان آنها را ذخیره کرد. این دادهها به مدیریت هزینههای ساختمانسازی کمک میکنند و بهطورکلی عملکرد و کارایی فرآیند ساختمانسازی را افزایش میدهند.
کاربرد اینترنت اشیا در آموزش
اینترنت اشیاء در آموزش میتواند فرصتهای بیشتری برای یادگیری بهتر دانشآموزان و افزایش کارایی معلمان و مربیان فراهم کند. برای مثال، یکی از کاربردهای اینترنت اشیاء در آموزش تختههای هوشمند است که میتوان در کلاس درس از آنها بهجای تختههای سیاه استفاده کرد. تختههای هوشمند تختههای سفید تعاملی هستند که میتوانند تصاویر را نمایش دهند. همچنین، آنها به دانشآموزان و معلمها این اختیار را میدهند تا بتوانند با آن تعامل داشته باشند. مثلاٌ دانشآموز یا معلم میتواند بر روی تخته سفید هوشمند بنویسد یا آن را در اطراف کلاس حرکت دهد. یک خوبی دیگر تختههای سفید هوشمند این است که خیلی راحت میتوان بر روی تختههای هوشمند شکلهایی را نمایش داد که به فهم بهتر دانشآموزان کمک میکنند.
(پیشنهاد میکنیم مطلب مدرسه هوشمند را نیز مطالعه کنید.)
مزایای اینترنت اشیا در آموزش: اطمینان از حضور دانشآموزان در کلاس
یکی از نقش های اینترنت اشیاء در آموزش مدیریت دادههای حضور دانشآموزان در کلاس است. برخی از نهادهای آموزشی حضور دانشآموزان در کلاس را یک عامل مهم برای حضور آنها در امتحانات میدانند. یک استفادهی مفید تجهیزات اینترنت اشیاء در آموزش، اتصال تجهیزات اینترنت اشیاء به دانشآموزان است که میتواند دادههای مربوط به ردیابی موقعیت دانشآموزان و حضور به موقع آنها در کلاس را جمعآوری کند.
حوزههای کاربردی اینترنت اشیا در رشتهی کامپیوتر
اینترنت اشیاء و علم کامپیوتری دو فناوری هستند که نه تنها در دنیای امروز از آنها استفادههای زیادی میشود، بلکه میتوان از آنها بهطور مکمل و بهگونهای استفاده کرد که همدیگر را تقویت کنند. اینترنت اشیاء فناوریای است که از آن برای جمعآوری دادهها در حوزههای مختلف زندگی استفاده میکنیم. از سوی دیگر، علوم کامپیوتر مثل هوش مصنوعی یا یادگیری ماشینی نیز علومی هستند که میتوانند دادههای جمعآوری شده از اینترنت اشیاء را تجزیه و تحلیل کنند. هر چه باشد، اگر ما دادهها را جمعآوری کنیم ولی ندانیم که با آنها چه کنیم، هیچ فایدهای برای ما نخواهند داشت.
تکنولوژیهای اینترنت اشیاء در رشتهی کامپیوتر میتوانند با کمک یکدیگر نوآوریهای جدید و مبتکرانهای به وجود آورند. برای مثال، تکنولوژی اینترنت اشیا در رشته کامپیوتر میتواند با استفاده از یادگیری ماشینی و هوش مصنوعی خود را ارتقا داده و قابلیتهای جمعآوری و آنالیز دادهها را افزایش دهد.
مزایای کاربردی اینترنت اشیا در رشته کامپیوتر: افزایش پتانسیلهای تکنولوژی در صنایع
استفادهای که سیستمهای اینترنت اشیاء در هر صنعت و هر حوزهای دارند باعث میشود که آنها مقدار زیادی داده تولید کنند. ترکیب حوزههای کاربردی اینترنت اشیاء در رشته کامپیوتر و بکارگیری تکنولوژیهای اینترنت اشیاء در رشته کامپیوتر باعث میشود که الگوریتمهای یادگیری ماشینی برای دادههای بوجود آمده تولید شود و به این صورت است که نهادها میتوانند مشکلات احتمالی و علت آنها را شناسایی کرده و مشکلات خود را حل کنند.
اینترنت اشیا و هوش مصنوعی
نهادهای تجاری و کلاً حوزه کسبوکار در دنیای امروز با استفاده از فناوریهای اینترنت اشیاء مدام درحال تغییر کردن هستند. اینترنت اشیاء میتواند به نهادهای تجاری و کسبوکارها کمک کند تا دادههای مربوط به بخشهای مختلف صنعت و کسبوکار را جمعآوری کند. اما چیزی که در مورد این دادههای تولید شده بهوضوح مطرح است، این است که برای مدیریت، پردازش و تحلیل این دادهها باید مکانیزمی وجود داشته باشد.
استفادهی کامل از پتانسیل استفاده از اینترنت اشیاء در بخشهای مختلف صنعت نیاز به سرمایهگذاری در فناوریهای جدید و همگرایی هوش مصنوعی و اینترنت اشیاء دارد. ادغام اینترنت اشیا در هوش مصنوعی و ترکیب این دو فناوری با یکدیگر میتواند مزایای زیادی در بخشهای مختلف صنعتی داشته باشد. در ادامه در مورد مزایای اینترنت اشیاء و هوش مصنوعی و مزایای ترکیب و ادغام این دو صحبت کنیم.
اینترنت اشیا یا هوش مصنوعی
کارکرد اصلی ابنترنت اشیا هوش مصنوعی این است که با استفاده از دستگاههای هوشمند یا حسگرهای آن و ارتباط با اینترنت میتواند دادهها را از محیط اطراف جمعآوری کند. تمام خدمات مربوط به اینترنت اشیاء دارای ۵ مرحلهی اصلی به نام تولید داده، ارتباط دادهها، جمعآوری دادهها، تجزیه و تحلیل و عمل بر طبق آنها است. ارزش اینترنت اشیاء در مرحلهی عمل، طبق دادههای آن مشخص میشود که این مرحله پس از مرحلهی تجزیه و تحلیل میآید. در اینجا است که ارزش فناوری هوش مصنوعی مشخص میشود.
یکی از مشخصههای اصلی هوش مصنوعی این است که میتواند با توجه به زمینهی دادههایی که دریافت میکند پاسخهای مناسب بدهد. برای مثال، اگر دادهها از دستگاههای هوشمند اینترنت اشیاء به منبع هوش مصنوعی منتقل شوند، هوش مصنوعی میتواند این دادهها را تجزیه و تحلیل کند و بر طبق این دادهها نهادهای تجاری میتوانند تصمیمگیری کنند.
ترکیب اینترنت اشیا و هوش مصنوعی
ترکیب و ادغام اینترنت اشیاء و هوش مصنوعی میتواند عملکرد شرکتها را افزایش دهد و کارایی آنها را بالا ببرد. با آنالیز دادههای جمعآوریشده توسط اینترنت اشیاء، نهادها در زمان کمتری تصمیمگیری خود را انجام داده و عملکرد و کارایی آنها هم بسیار بیشتر میشود. در نتیجه، نهتنها نهادهای تجاری بلکه تمام بخشهای صنعتی میتوانند با ترکیب اینترنت اشیاء و هوش مصنوعی کارکرد بهینهتری داشته باشند و در هزینههای خود هم بیشتر صرفهجویی کنند.
اینترنت اشیا در ایران
در بخشهای قبلی در مورد تاریخچه پیدایش اینترنت اشیاء صحبت کردیم. گفتیم که این تکنولوژی ابتدا در سال ۱۹۹۹ بهطور ملموس مطرح شد، اما روند تکاملی آن پیش از این هم وجود داشته است. پس از مطرح شدن اینترنت اشیاء، بسیاری از کشورها مثل آمریکا، چین، آلمان، برزیل، کره جنوبی، هند و سنگاپور شروع به استفاده از این تکنولوژی و اعمال آن در بخشهای مختلف زندگی کردهاند.
چند سال است که اینترنت اشیاء در ایران نیز رونق پیدا کرده است. در ادامه تصمیم داریم در مورد تاریخچه اینترنت اشیاء در ایران، بازار اینترنت اشیاء در ایران، شرکتهای اینترنت اشیاء در ایران و پروژههای اینترنت اشیا در ایران صحبت کنیم. اما پیش از این اجازه دهید در مورد موضوع تاریخچه اینترنت اشیا در ایران صحبت کنیم و ببینیم که این تکنولوژی چگونه وارد ایران شد.
تاریخچه اینترنت اشیا در ایران
اینترنت اشیا در ایران سابقهی چندانی ندارد و در چند سال اخیر است که این فناوری وارد ایران شده است. در ابتدا، فردی بنام رضا راجی موضوع اینترنت اشیاء در ایران و کاربرد آن در حوزههای مختلف را مطرح کرد. رضا راجی یکی از کارآفرینهای حوزهی اینترنت اشیاء در ایران است و درحالحاضر به شرکتهای بزرگ آمریکایی مشاوره میدهد. پس از مطرح شدن بحث اینترنت اشیاء در ایران، طبق قراردادی بین وزارت نیرو و مرکز تحقیقات مخابرات ایران، سیستمهای برق ایران هوشمندسازی شدهاند تا بتوان از فناوری اینترنت اشیاء در ایران بهرهبرداری کرد.
بازار اینترنت اشیا در ایران : حوزه های کاربردی اینترنت اشیا در ایران
اینترنت اشیاء حوزهای است که پتانسیل زیادی دارد. گاهی اوقات این عقیده وجود دارد که ورود اینترنت اشیاء به بازار باعث میشود نیاز به منابع نیروی انسانی کاهش پیدا کند. درصورتیکه چنین چیزی حقیقت ندارد و اینترنت اشیاء میتواند فرصتهای شغلی جدید و متنوعی در بخشهای مختلف صنعتی و بخشهای دیگر به وجود آورد.
ایران دارای تحصیلکردگان زیادی در بخش IT است که حوزهی دانش لازم برای کار در اینترنت اشیاء است. با اینکه تعدادی از شرکتهای اینترنت اشیاء در ایران وجود دارند که در حوزههای اینترنت اشیاء در ایران فعالیت میکنند و محصولات مربوط به این حوزه را تولید کردهاند، هنوز هم توسعه بازار اینترنت اشیاء در ایران راه زیادی را در پیش دارد. در بخشهای بعدی در مورد پروژههای اینترنت اشیاء در ایران و استارتآپ های اینترنت اشیاء در ایران صحبت خواهیم کرد.
پروژههای اینترنت اشیا در ایران
با مطرح شدن اینترنت اشیاء در ایران و اتخاذ اولین مراحل برای پیادهسازی آن در کشور، اینترنت اشیاء توانسته در حوزههای مختلف در ایران جای پایی باز کند و کاربردهای گوناگون آن برای شرکتها و استارتآپ های اینترنت اشیاء در ایران فرصتهای مختلفی را فراهم آورده است. در این بخش میخواهیم در مورد چند نمونه از پروژههای اینترنت اشیاء در ایران که در حال حاضر فعال هستند، صحبت کنیم.
1. اینترنت اشیاء در کشاورزی
یکی از استفادههای که سازمان حفاظت از محیط زیست ایران از اینترنت اشیاء دارد، حفاظت از پارک ملی گلستان با استفاده از پیادهسازی طرح اینترنت اشیاء در اقدامات حفاظتی است. سازمان حفاظت از محیط زیست ایران با هدف صرفهجویی در استفاده از منابع محیط زیست از فناوری اینترنت اشیاء استفاده کرده و برخی از این اشیا را به این دلیل هوشمندذسازی کرده است.
از سوی دیگر، در حوزهی کشاورزی نظارت بر عوامل محیطی مثل دمای محیط، میزان تابش اشعه خورشید، سرعت وزش باد و رطوبت خاک و هوا میتواند به مدیریت در حوزه کشاورزی کمک کند. کاربردهایی که تکنولوژیهای اینترنت اشیا در کشاورزی دارند این است که میتوانند سیستمهای هشدار زود هنگام را در این حوزه تبدیل به اشیاء هوشمند کرده و به این صورت، به مدیریت کشاورزی کمک کنند.
2. اینترنت اشیاء بهمنظور هوشمندسازی خانهها و ساختمانها
هوشمندسازی خانهها و ساختمانها یکی از موارد پراستفادهی اینترنت اشیاء در ایران است. اگر بخواهیم به طور مختصر در مورد هوشمندسازی خانهها و ساختمانها توضیح دهیم، باید بگوییم که با هوشمندسازی ساختمانها تمامی تجهیزات ساختمان مثل موتورخانه، سیستمهای الکترونیکی و سیستمهای مکانیکی را میتوان کنترل کرد. در این حوزه، پارکینگهای هوشمند، کنتورهای اولتراسونیک، سیستمهای مکانیکی و رباتیکی از ایدههای هوشمند سازی ساختمان توسط اینترنت اشیاء در ایران محسوب میشوند.
3. اینترنت اشیاء برای پیشبینی زلزله و مدیریت هوشمند حملونقل
یکی از استفادههای مفید اینترنت اشیاء در ایران دریافت نشانههای وقوع زمینلرزه از طریق گوشیهای هوشمند است. به این ترتیب، با دریافت اینگونه اطلاعات افراد میتوانند از احتمال و زمان وقوع زلزله آگاه شوند. همچنین، یکی دیگر از استفادههای اینترنت اشیاء در ایران مدیریت هوشمند حملونقل است. با استفاده از اینترنت اشیاء میتوان ارتباطی پایدار را بین سیستمهای خودرو ایجاد کرد و به این صورت، مدیریت هوشمند حملونقل را بهبود بخشید.
شرکتهای اینترنت اشیا در ایران
اینترنت اشیا در ایران هنوز یک پدیدهی جدید است و تا رونق گرفتن آن هنوز زمان باقی است. یکی از اهداف اصلی اینترنت اشیاء مکانیزه کردن روالها و بهبود مدیریت در حوزههای مختلف است. این ویژگیها باعث شده که برخی از شرکتهای اینترنت اشیاء، خدمات اینترنت اشیاء را ارائه دهند. بنابراین، ما در این بخش میخواهیم در مورد بعضی از شرکتهای اینترنت اشیا و استارتآپ های اینترنت اشیاء در ایران توضیح دهیم.
شرکت ارائهی محصولات هوشمند پستی لاک پست
شرکت لاک پست با ارائهی محصول صندوق هوشمند لاک پست میتواند به مدیریت هوشمند ارسال مرسولات پستی کمک کند. یکی از ویژگیهای محصول لاک پست، ذخیره و نگهداری از محمولههای پستی، تحویل محمولههای پستی به گیرندهها در حداقل زمان ممکن و برقراری ارتباط با دیگر صندوقهای پستی نصبشده در مکانهای مختلف است که هدف آن آسانتر کردن دسترسی به محمولههای پستی توسط صاحب آنها است.
شرکت ترکولا
شرکت ترکولا تجهیزات هوشمند برای موقعیتیابی و ردیابی تولید میکند. با استفاده از تجهیزات هوشمند شرکت ترکولا میتوان اشیاء هوشمند را به افراد متصل کرده تا از موقعیت آنها در مکانهای مختلف اطمینان حاصل شود. تجهیزات هوشمند برای افزایش بهرهوری در شرکتها و افزایش عملکرد افراد در قسمتهای مختلف آن بکار میروند. از تجهیزات شبکه هوشمند شرکت ترکولا میتوان در قسمتهای مختلف صنعتی مثل معادن، مرکزهای خدمات عمومی، مرکزهای درمانی و ساختمانهای اداری و تجاری استفاده کرد.
(پس از پایان این مطلب سری هم به لیست تجهیزات و قیمت خانه هوشمند اشنایدر بزنید.)
شرکت آیلا گرز
شرکت آیلاگرز با ارائهی محصول ثبتکنندهی دادههای بیسیم میتواند امکان اندازهگیری پارامترهای گوناگون مثل دما، رطوبت، میزان آلایندههای هوا مثل دیاکسید کربن، حرکت، لرزش و دیگر پارامترها را در اختیار افراد قرار دهد. این تجهیزات در قالب حسگرهای بیسیم مجهز هستند و میتوانند به کاربر هشدار دهند.